W dzisiejszym świecie "nietechniczni" kreatywni ludzie nie mają łatwo. Obrotny biznesmen chce wsadzić w coś trochę kasy, rozkręcić jakiś projekcik, wpada na genialny pomysł: "a, zainwestuję sobie w portal!". Pomysł – betka. Założenia – betka. Analiza – betka. Ewentualna dotacja – betka. Okazuje się, że wszystko jest banałem w porównaniu z dokonaniem wyboru technologii. I, wbrew pozorom, im więcej ekspertów, tym trudniejszy wybór.
Chcesz wiedzieć jak jest naprawdę? Która z dzisiejszych technologii gwarantuje sukces, a która prowadzi prosto do ciemnych otchłani informatycznej rozpaczy? Chcesz wiedzieć jakie rozwiązanie zacznie generować zyski od razu po starcie, a jakie jest skazane na technologiczną porażkę? Statystyki nie kłamią, już na początku projekt ma marne szanse na powodzenie. Chcesz je zwiększyć? Czytaj dalej!
Która technologia jest najlepsza?
Nie wierzę, że ktoś autentycznie oczekiwał odpowiedzi na to pytanie. Jedyna słuszna odpowiedź to: "z biznesowego punktu widzenia wybór technologii nie jest istotny!". Jest to kwestia absolutnie trzecio-, czwarto- czy milion-rzędna. Oczywiście w końcu trzeba się na coś zdecydować, ale należy zdawać sobie sprawę z faktu, że KAŻDA technologia nadaje się do stworzenia świetnego, skalowalnego, wydajnego, bezpiecznego rozwiązania. Jednocześnie ŻADNA technologia nie gwarantuje w/w cech. Dowodów nie trzeba na to nawet przedstawiać. Dowodami możliwości sukcesu są miliony stron w internecie, szczęśliwie działające na różnych platformach. Dowodami możliwości porażki – przypadki informatycznych klęsk.
Pomijając kwestie finansowe i założeniowe, ponieważ one są rozpatrywane w innej płaszczyźnie niż wybór technologii do realizacji postawionych celów, dochodzę do dość banalnego wniosku: "wszystko zależy od umiejętności i zaangażowania zespołu". A czy zespół świetnie programuje w PHP, czy w .NET, czy w Javie – nie ma to absolutnie żadnego znaczenia.
Porównań tych technologii jest co niemiara dostępnych w internecie. Moim zdaniem takie porównania są jednak bez sensu. Nie można porównać wydajności Javy i .NET – ewentualna optymalizacja tak czy siak odbywa się na poziomie aplikacji, a nie używanej technologii. Nawet jeżeli jedna z tych technologii jest "szybsza" od drugiej (chociaż nie wiem w jaki sposób miałoby się to mierzyć) to i tak kluczowym elementem są umiejętności programisty. Fakt, że w którejś z nich milion instrukcji wykona się o 0,1 sekundy szybciej nie ma znaczenia, ma natomiast znaczenie odpowiednie cache’owanie danych, poprawne zarządzanie połączeniami do bazy danych, świadome wykorzystanie dodatkowych narzędzi wspomagających tworzenie rozwiązań.
Z życia wzięte
Prawie rok temu miałem przyjemność (tak, była to dość zabawna i relaksująca przygoda) uczestniczyć w trwającej dość długo (bo ze 2 miesiące) technologicznej przepychance przy planowaniu sporego przedsięwzięcia. Koniec końców wypisałem się z tej zabawy (argument podany powyżej – skoro przez 2 miesiące "owner" projektu nie potrafi zdecydować się na technologię to co będzie dalej?) bo stała się w moim odczuciu stratą czasu, ale kilka argumentów przytoczę ku rozrywce Czytelników.
Pierwsza moja wypowiedź w całej dyskusji miała identyczny ton jak poprzednie akapity: technologia NIE MA WPŁYWU na sukces bądź porażkę projektu. Po prostu jeśli ja mam w tym w jakiś sposób uczestniczyć, to będzie to .NET i koniec – bo na tym się znam.
Kilka urywków z dalszej korespondencji:
Argument 1: "większość poważnych serwisów jest zrobiona w Javie, a nie w .NETcie, więc jest jakaś tego obiektywna przyczyna"
Moja odpowiedź: "Chętnie zobaczyłbym źródło takiej wiedzy. Ja jestem praktycznie pewny, że większość dużych witryn stworzono nie w Javie ani nie w .NET a w PHP (np. Facebook, chyba największy portal na świecie). Z przykładowych implementacji .NET mamy MySpace – z pewnością również w czołówce "poważnych serwisów""
Argument 2: "sztywniejsze, niż w Javie, procedury technologii .NET i związane z tym ograniczenia elastyczności produktu – tu coś wolno, tam czegoś nie wolno"
Moja odpowiedź: "Nie mam pojęcia o co może chodzić. Java i C# są językami praktycznie bliźniaczymi, ograniczenia jednego i drugiego są bardzo podobne. Na korzyść .NET przemawia możliwość stosowania więcej niż 1 języka, w tym języków funkcyjnych (F#) i dynamicznych (Ruby, Python). Ale może po prostu nie zrozumiałem tego zarzutu."
Argument 3: "koszt utrzymania serwerów Microsoft po wdrożeniu systemu budzi pewne wątpliwości"
Moja odpowiedź: "Dla przykładu hosting na home.pl: http://home.pl/serwery/unix vs http://home.pl/serwery/windows. Ceny są takie same. O środowisku dedykowanym nie potrafię się wypowiedzieć, warto byłoby spytać kogoś kto faktycznie ponosił koszty jednego jak i drugiego rozwiązania – a nie kierować się… przeczuciem?."
Argument 4: "W Javie implementacja systemu będzie łatwiejsza"
Moja odpowiedź: "Taki argument jest niczym nieuzasadniony (żeby nie napisać "głupi"). Dla osoby piszącej na co dzień w Javie łatwiej będzie napisać w Javie. Dla programisty COBOL łatwiej będzie napisać w COBOL. Mi łatwiej będzie stworzyć cokolwiek w .NET bo zajmuję się tym od lat. Jeszcze kilka lat temu za Javą mogła przemawiać olbrzymia gama produktów pobocznych tworzonych przez społeczność (w końcu jest to technologia dużo starsza), znacznie usprawniających prace programistyczne, jednak od dłuższego czasu dla .NET dostępnych jest również bardzo wiele takich narzędzi, co w zupełności wystarcza i pozwala zapobiec wynajdowaniu koła na nowo."
Co dalej?
Teoretycznie jest to dyskusja na całe godziny. Bardzo ciężko jednak znaleźć osobę znającą więcej niż jedną technologię od podszewki, tak, aby mogła wypowiadać się w pełni autorytatywnie. Aby jej zdanie nie było skrzywione własnymi preferencjami, a faktycznie rzetelnie zdobytym na placu boju doświadczeniem.
Ja ze swojej strony mogę wymieniać najbardziej pchające się do głowy zalety .NET… ale nie mogę krytykować rozwiązań alternatywnych.
Nie jestem w stanie powiedzieć "Java jest zła bo…", "odradzam PHP ponieważ…", "Python się tu nie sprawdzi gdyż…" i wymienić milion powodów. WCALE nie uważam że te technologie są złe. Po prostu specjalizuję się w .NET. Argumenty takie jak powyżej są bez sensu – nie ma jak się do nich odnieść. W konkretnej dyskusji pod konkretny projekt można spierać się o konkretne rozwiązania zastosowane w konkurencyjnych technologiach, jednak powinno odbywać się na dużo bardziej szczegółowym poziomie niż "proszę wybrać Javę bo w .NET są sztywniejsze procedury".
Prośba na koniec
Jeżeli ktoś kiedyś zapyta Cię o to "która technologia nadaje się najbardziej do projektu X"… proszę Cię bardzo, nie utrudniaj życia kolegom po fachu podając idiotyczne argumenty przemawiające za Twoim ulubionym narzędziem. Czy jesteś pewien, że inne nie oferują czegoś lepszego?
Spójrzmy prawdzie w oczy – doba ma tylko 24 godziny, a nawet tego nie wystarcza do mistrzowskiego poznania całego ekosystemu .NET. Zakładam że w Javie czy PHP jest podobnie. Przyznaj uczciwie sam przed sobą – czy jesteś ekspertem w więcej niż jednej z nich na tyle, aby z ręką na sercu wskazać "tą najlepszą"?
Pozwolę się z Tobą nie zgodzić. Ja również jestem zdecydowanie dotnetowy, niż PHPowy, czy Javaowy, ale uważam, że każda technologia ma swoje unikatowe zalety i możliwości. Poprzez umiejętny dobór technologii do realizowanego zadania jesteśmy w stanie całkiem sporo zyskać. Przykład: hosting PHP+MySQL jest dużo tańszy, niż hosting Java lub .NET, więc na rynek małych witryn i portali ciężej dostać się, jeśli chce się tworzyć w .NET. Z drugiej strony: spróbuj napisać dużą aplikację biznesową w PHP. Oczywiście, że można, ale czy to znaczy, że jest to optymalne rozwiązanie? Cytowany przez Ciebie facebook to serwis społecznościowy, czyli system, w którym nacisk… Read more »
@Szymon Pobiega: Dla "małych" portali podałem linki do home.pl – ceny hostingu są tam identyczne dla php+myslq i asp.net+mssql (ale nie będę się oczywiscie spierał że .net jest tu lepszy – sam kilkukrotnie doradzilem ten wybór klientom z tego "segmentu" rynku). Co do "społecznościówek" – Facebook jest w PHP, a MySpace w .NET. Oba działają, oba są wielkie. Jedna i druga technologia wykluła olbrzymie dzieci. A czy w facebook brak jest zachowania/logiki? Nie wydaje mi się. RoR i Active Record… dla .NET jest Castle ActiveRecord i mimo ograniczen tego wzorca, jest przecież popularny. Koniec końców wniosek pozostaje niezmienny – we… Read more »
Jest jedna mala rzecz – mianowicie zrobiles kogel mogel z technologiami webowymi (php mozna by tutaj raczej porownac bardziej do asp.net niz do calego ogolu .net), totez zrobiles taki miszmasz, ktory by mozna podsumowac tak – kazda technologia jest dobra – wazne bys mial kogos kto Ci to dobrze zrobi. Ale nie do konca jest tak, poniewaz niektore technologie sa duzo drozsze w wykorzystaniu niz inne (nawet z cena szkolenia pracownika, ktory nie korzystal z danej technologii). W pierwszej kolejnosci nalezy zwrocic uwage jakie technologie sie nadaja do danego rozwiazania np. po kiego grzyba pisac na sile w .necie na… Read more »
@yaceq:
Nie no oczywiście że "nic na siłę". Tutaj skupiłem się na technologiach webowych, bo z taką dyskusją miałem do czynienia. Jasnym jest, że wybierać powinno się z technologii "nadających się" do danego zastosowania, a nie ze wszystkich jakie kiedykolwiek powstały. Chyba niewystarczająco naświetliłem kontekst wypowiedzi, ponieważ założyłem "budowanie" projektu od zera, wraz ze zbieraniem ludzi do zespołu, kiedy to naprawdę mamy właściwie dowolność nieskażoną decyzjami z przeszłości.
Ja również się nie zgodzę, ale mam kilka innych "argumentów". 1) Spytaj UncleBob’a (http://blog.objectmentor.com/), albo gości z Pragmatic Programmer – oni uważają, że należy poznawać nowe języki i technologie, a nie zamykać się tylko na jedną. 2) Moim zdaniem od tego jest architekt systemu, żeby umiał, zaproponować mając rozeznanie w kilku technologiach zaproponować najlepsze z punktu widzenia klienta rozwiązanie. Uważam, że architekt od tego właśnie jest – co mi po kimś, kto będzie umiał mi zaproponować tylko i wyłącznie rozwiązanie z jednej półki nie mając pojęcia jak można to zrobić gdzieś indziej. Nie kieruję tego oczywiście osobiście, natomiast jestem zdania,… Read more »
@leszcz:
Nie namawiam bynajmniej do zamknięcia się na alternatywne technologie, skądże znowu. Też uważam że trzeba być otwartym, nie spotkałem po prostu dotychczas programisty (architekta?) który potrafiłby równie dobrze zaimplementować dany system w więcej niż jednej technologii, w której się specjalizuje. I nie widzę w tym nic specjalnie złego – trzeba się w czymś specjalizować, a siłą rzeczy nie starcza wówczas czasu na "ekspercki" poziom gdzie indziej ( http://www.maciejaniserowicz.com/post/2010/02/28/Slowo-na-niedziele-o-wszechwiedzy.aspx ).
Stąd właśnie mój apel na koniec – o nieodrzucanie technologii tylko dlatego, że się ich nie zna!
Jeżeli masz tą przyjemność (zaszczyt?) znać/pracować z takim człowiekiem to zazdroszczę.
Hmmm czytam wypowiedzi i wg mnie kazdy ma racje i kazdy daje dobre argumenty na ich obrone. Moje zdanie jest nastepujace w tej kwestji. Zazwyczaj kiedy pojawia sie nowy projekt i prosba o zaproponowanie czegos sesnsownego co moglo by wybic ow projekt i zrobic z niego sukces komercyjny/biznesowy jest technologia ktora znamy najlepiej (w danej chwili). Dla czesci bedzie to .NET, dla innych Java a dla pozostalych PHP. Kazdy ‘specjalista’ pewnie zaproponowal by najlepsze wg niego rozwiazanie. Niema sie co dziwic, poniewaz nikt nie bedzie promowac technologii ktorej niezna i na szybko nie bedzie w stanie ocenic gdzie sa potencjalne… Read more »
Witam, zgodzę się z tobą, że wybór technologii nie ma, aż tak dużego znaczenia. W jednej lub drugiej można wykonać zadanie. Jednak w jednej można to wykonać szybciej, prościej i zgodnie z standardami. Liczy się znajomość wzorców, umiejętność ich użycia i jakby to powiedzieć "sprawność" umysłu :) Nie zgodzę się totalnie z argumentem 2. Piszesz, że Java i C# są językami bliźniaczymi i że na korzyść .NETa przemawia możliwość użycia więcej niż jednego języka (Python, Ruby). Przykro mi, ale jython i jruby były w pełni funkcjonalne zanim programiści MS słyszeli o czymś takim jak python czy ruby. Obecnie JRuby jest… Read more »
@Janet:
Stosując analogię z samochodami:
Klient przychodzi do sprzedawcy i mówi: "mam tyle i tyle kasy; chcę przyspieszyć do setki w 6 sekund; na szpanerskim wyglądzie mi nie zależy; nie zależy również na niskim spalaniu; dodatkowo ma się tam zmieścić moja 5-osobowa rodzina". Sprzedawca bierze wymagania i proponuje samochód.
W informatyce podobnie, z tą różnicą że WSZYSTKIE popularne technologię mogą być w stanie spełnić żądane wymagania. W tym cały problem, i o to mi właśnie chodzi – klienta nie powinno obchodzić W CZYM coś zostanie napisane, tylko żeby działało tak jak tego oczekuje i mieściło się w budżecie.
@punkracy:
Dzięki za info, nie wiedziałem że Java ma inne popularne języki niż Java. Tym trudniej jednoznacznie wskazać technologię "lepszą", co niestety wiele osób z wielką pewnością siebie czyni.
A Rob już nie pracuje w MS:).
Hej, tak wiem, że już nie pracuje, ale podobne wrażenie mam czytając wypowiedzi Phila Haacka, a także innych (S.Walther) zachwyty nad technikami wprost wyciągniętymi z świata Rubiego (nie mówie, że to źle). Dla przykładu BDD – tak, wiem że to nie technika typowo RoR, ale tam najłatwiej do zastosowania i stosowana najwcześniej (wraz z java). Podobnie halm, less css… i choćby w coraz większej ilości projektów .Net znajduję Rakefile (np. fluent nhibernate) czyli Rake – typowe narzędzie Ruby (nawiasem mówiąc piękne). Tak więc zgadzam się, że wszystkie technologie mogą spełnić żądane wymagania i z pewnością dobry programista .Net zrobi to… Read more »
@punkracy:
Na temat RoR słyszałem wielokrotnie same zachwyty, muszę kiedyś sam tam łeb wsadzić i się pobawić. A "zapożyczanie" najlepszych cech z innych paradygmatów/rozwiązań to moim zdaniem świetna rzecz, np. funkcyjność wkraczająca do c#.
P.S. Dzięki, fajnie się czyta mądre komentarze:) ależ słodko…
Aha, żeby nie było, że transfer idzie tylko Ruby->.Net to powiem, że w Rails3 lib pośredniczący pomiędzy Rails core, a ORM – ARel (Relational Algebra for Ruby) był w jakimś tam stopniu inspirowany przez Linq: http://magicscalingsprinkles.wordpress.com/2010/01/28/why-i-wrote-arel/
pozdrawiam
PS. Jeśli chcesz zacząć z Railsami to polecam: http://www.railstutorial.org/book
Świeże dane i od początku, zaczynając od MVC, poprzez git, TDD i BDD po utworzenie modeli, kontrolera i widoków.
ok, to jezeli juz tak mowimy to LINQ bylo zapewne czesciowo zainspirowane przez xBase a xBase przez dBase a dBase przez i tak dalej. Potem mozemy dodac inne rzeczy i sie tak naprawde okaze ze to co teraz mamy wymyslili ludzie 50 lat temu – na przyklad lambda expression, 1930 rok, jezyk funkcyjny 1950 rok (LISP). wiec wiadomo ze kazdy z kazdego czerpie. Pytanie tylko kiedy to cos pojawi sie w danej technologii.
Tutaj zgadzam sie i nie zgadzam sie z Procentem – w calym temacie, ale nie chce dolewac oliwy do ognia :)
dobra wiecej sie nie wtracam :)
@Gutek:
Nie ma żadnego ognia do którego trzeba lub nie trzeba oliwy dolewać:). Napisz więcej jeśli w głowie coś siedzi. Im więcej komentarzy tym ciekawiej.
jesli chodzi o facebooka to on jest pisany w php lecz! sprytni ludzie napisali narzedzie, ktore konwetuje kod z php do c (ostatnio to narzedzie zostalo gdzies opublikowane, wiec mozna sie z nim zaznajomic).
pozdr.
L.
Argument 3. Ale te serwery w home różnią się ilością miejsca. Jak dla mnie nie obaliłeś tego argumentu. Uważam, że koszty hostingu/infrastruktury MS są wyższe, ale bardzo często (nie zawsze) ta różnica jest pomijalna przy kosztach całego projektu. A przy okazji, to problem kosztów występuje przy działaniach hobbistycznych/noprofit. Ostatnio rozglądam się za VPS dla swoich zabawek. Znalazłem z Linuxem za 25PLN/m a z Windowsem 99PLN/m. A co do meritum, to jeśli rozmawiamy o Facebook-u, to raczej nie ma znaczenia, czy to coś, jest napisane w RoR .NET, czy Django, ale dla systemu middleware przetwarzającego pliki (tu zgadzam się z leszcz)… Read more »
Ja to widzę tak: jest do zrobienia projekt, 1. firma ma do dyspozycji niewielki zespół .NET(lub java/PHP) i trochę czasu – robimy wycenę i okazuje się, że dadzą radę: projekt jest 100% .NETowy(Javowy/PHPowy) 2. Do dyspozycji jest mały zespół .NETa i mały Javy, czasu niewiele – można podzielić prace np. usługi w Javie, reszta w .NETcie. 3. Firma robi wyłącznie w jednej technologii i nie ma wyboru, od razu robi co ma robić np. w PHP. Natomiast ktoś kto zleca tej firmie zadanie, może w ogóle nie mieć pojęcia co siedzi w środku – może np. powiedzieć, że wszystko co… Read more »
Procent, Ty prowokatorze! :)
@leszcz
[quote]Jest szczególnie widoczne przy porównaniu programisty, który zna (albo chociaż widział) jakiś język skryptowy do operowania na plikach (perl, python, sed, awk), a takim, który tego nie widział i będzie próbował obrabiać wielki plik tekstowy pisząc rozwiązanie w .NET. Taka ignorancja jest fatalna w skutkach, a taki developer niewiele warty nawet, jeśli będzie znał każdą instrukcję w CLR.[/quote]
Zawsze przy obróbce pliku zaczynałem z perl, python (wybierz sam) i kończyłem na .NET z powodu kodowania znaków. A .NET robi to super fajnie. Mogę poczekać nawet z 4 minuty więcej :)
Nie zgadzam się. Najważniejsze są oczywiście pomysł aplikacji i ludzie, ale technologia ma niebagatelne znaczenie. Jeśli jakiś dyrektor/kierownik mówi, że technologia jest bez znaczenia, to znaczy że jest ignorantem, i do tego nie zna się swoim fachu. Po pierwsze: nie należy kierować się ceną: .net jest najdroższy (potrzebne Visual Studio i zwykle VPS z Windows – serwery wirtualne z Windows to rzadkość), Java pośrodku (potrzebny VPS z Linuxem – serwery wirtualne z Javą to rzadkość), PHP najtańszy (prawie zawsze wystarczy supertani serwer wirtualny). Z drugiej strony jednak: .net jest technologią najbogatszą w możliwości, narzędzia i ułatwienia, PHP i Java są… Read more »
Zalozenia bedace podstawa wskazanych argumentow sa dosc powierzchowne i nie moge sie oprzec wrazeniu, ze autor wiecej ma wspolnego z teoria niz praktyka zarzadzania duzymi projektami informatycznymi. Facebook owszem byl tworzony w PHP jesli chodzi o warstwe prezetnacji. Obecnie jednak trudno mowic tu o technologii PHP, jest to raczej Frankenstein, poniewaz Facebook stworzyl szereg narzedzi, ktore umozliwiaja podtrzymywanie przy zyciu tak duzego systemu napisanego w tak ulomnej i nie nadajacej sie do implementacji duzych projektow technologii. Powod dlaczego PHP jest tak ulomny dla duzych projektow jest taki sam jak ten, dlaczego dzieciaki moga sie nauczyc szybko pisac skrypciki nie pamietajac… Read more »
A ja tez to bede powtarzal zawsze i wszedzie: "Technologia nie ma znaczenia! Techonologia nie ma znaczenia! Technologia nie ma znaczenia! Technologia nie ma znaczenia!(…)" Zgadzam sie z procentem i od dluzszego czasu tak wlasnie mysle. Mam na koncie kilkanascie wdrozonych/zaplaconych i niektorych z nich nadal dzialajacych projektow w roznych technologiach. Nie wszystkie z tych wdrozonych projektow uwazam za zakonczone sukcesem (gdzie projekt zakończony sukcesem to projekt bez opóźnień, spełniający wszystkie wymagania i kosztujacy tyle ile otrzymano za niego kasy), ale technologia nie miala w gruncie rzeczy na to wplywu. Raczej był to „czynnik ludzki”, lub niewystarczajaca dojrzałość organizacyjna (CMMI… Read more »
@Janek
Moze JVM to nienajlepiej powiazany przyklad z trescia napisanego przez Ciebie postu, ale wstaw w jego miejsce nazwe dowolnej biblioteki opensourcowej, a wszystkie pytania nadal beda mialy racje bytu.
Nigdy nie powinino sie zmieniac nieswojej biblioteki. Jesli dokonujesz w niej zmiany to juz za nia odpowiadasz i staje sie ona Twoja.
A ja doleje w/w oliwy do ognia i powiem tak: do dowolnych projektow webowych najlepiej sprawdza sie php. Drupal to udowodnil.
@Seba
Tak, a do wszystkiego innego Cobol. IBM to udowodnił ;)
@procent
Mógłbyś coś zrobić z tym spamem, bo od roku przychodzą mi maile, że jest nowy koment, który jest spamem (widzę, że na stronie się nie pojawia, ale na mojej skrzynce tak)
Nie pisalem o modyfikacji JVM, to rzeczywiscie jest juz hardcore. Mozna jednak dokonac modyfikacji uzywanych bibliotek i to wcale nie oznacza, ze sa one "moje". Zgodnie z licencja wiekszosci z nich powinienem to zglosic jako wklad do rozwoju bibliotek. Sam mam za soba juz ponad 6 lat doswiadczenia wdrazania projektow w JAVA i PHP. Nie mialem okazji miec koniecznosci porawiania JVM jak do tej pory, miałem natomiast przypadki kiedy było wygodne poprawienie biblioteki i opublikowanie tego jako wkładu. Kosztowało mnie to godzinę pracy i miałem natychmiastowo poprawiony kod. Moje zmiany były uwzględniane w kolejnych wersjach biblioteki. Nie dyskutuje tutaj o… Read more »
@punkracy:
Masz rację, sorry. Wydaje mi się że teraz jest już dużo lepiej i że nauczyłem antyspama jak ma działać, ale czasami coś się przemknie. Na stronie spamu nie widać bo na bieżąco usuwam.
Dopiero wpadłem na pomysł że rozwiązaniem jest automatyczne zamykanie komentarzy do wątków starszych niż X dni, co też niniejszym czynię, do postów starszych niż miesiąc nie będzie można dodawać komentarzy. Gdyby sytuacja się powtarzała do daj znać przez stronę kontaktową.